جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چنین به نظر می رسد ، توجه به معنویات و اخلاق در نسل جوان رو به کاهش باشد . بنابراین یافتن راهها و شیوه هایی که موجبات گرایش و جذب آنان را به سوی دین و عوالم روحانی بیشتر گرداند ، ضرورت می یابد .در این تحقیق ، به شناخت انسان در اسلام پرداخته شد و نیز به عوامل گوناگونی که در تربیت او دخالت دارند ، اشاره گردید . سپس به ویژگی های جوان و شناسایی او در ابعاد مختلف روحی و روانی ، عاطفی و اجتماعی اهتمام ورزیده و در خاتمه ، با بهره مندیازقرآن و سیره عملی پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) در ابلاغ و پیام رسانی مکتبشان و هدایت افراد ، با برخی از صفات ویژه پیامبر (ص) آشنا شده و آداب و روش های صحیح تبلیغ در اسلام مورد شناسایی قرار گرفته است و برخی از موانع و آسیب ها در این طریق مطرح گردیده است.از آنجا که پیامبر اکرم (ص) به دلیل هدایت الهی ، دارای برترین و موثرترین خصوصیات یک مبلغ واقعی بوده و با تبلیغ عملی و گفتاری پیام خویش بالاترین تأثیرها را بر افراد ، چه مسلمان و چه غیر مسلمان داشته است ، در نتیجه به همه پیروانبه ویژه مربیان تعلیم و تربیت آموخته است که با تبعیت از آداب و روش هایی که در اسلام برای پیام رسانی وجود دارد ، می توانندبه موفقیت های فراوانی در زمینه جذب افراد نائل شوند . از طرف دیگر ، توجه ویژه آن حضرت به جوانان ، ثابت کرده است که آنان به خاطر فطرت پاک و سالم ، برای هدایت و راهبری شایسته ترندو آسان تر و سریع تر به سوی معنویت و دینو اجرای دستورات آن تمایل نشان می دهند .کلید واژه ها :قرآن ، معنویت ،شیوه های جذب ،حدیث ، جوان .

کتاب نهج الفصاحه تألیف استاد مرحوم ابوالقاسم پاینده است. این کتاب شامل 3227 حدیث و 16 خطبه از پیامبر(ص) و یک مقدمه‌ی مفصّل در 167صفحه که در ابتدای کتاب نوشته شده است. مولف در این کتاب، از منابع معتبر و اصیل و غیر آن از کتب شیعه و سنی، احادیث را گردآوری و ترجمه کرده است، ولی اسناد این روایات نقل ننموده است. نقدوبررسی این روایات به دو لحاظ، حائز اهمیّت است: 1- انتساب این روایات به ساحت مقدّس نبی اکرم(ص).2- محتوای آموزشی و تربیتی این روایات. بعد از بررسی و ارزیابی احادیث منتخب و با توجّه به مطالبی که در اینپایان نامه بیان شد، می‌توان به امور ذیل اشاره نمود: بسیاری از این احادیث را نمی‌توان در منابع دست اوّل و معتبر حدیثی به گونه‌ای یافت که عنایت ویژه‌ی قدما، از علمای حدیث شناس شیعه به آن احراز شود. موضوع و مضمون روایات بیشتر درباره‌ی فضیلت و اخلاقیّات است و احادیث فقهی، کمتر در میان آن‌ها دیده می‌شود. بیش‌تر روایات نهج الفصاحه، دارای متنی کوتاه هستند. این احادیث بیشتر در منابع عامّه یافت می‌شود. در بین این روایات، احادیث مرفوع، مرسل و ضعیف، مشاهده می‌شود. حدوداً شش روایت بدون سند، نقل شده بودند. یازده روایت، فقط در نهج الفصاحه یافت شده و در کتب روایی دیگری مشاهده نشد. بیشتر روایات از کتاب «الجامع الصغیر» جلال الدین سیوطی و کنز العمال متّقی هندی، استخراج شدند. بعضی از روایات فقط در «الجامع الصغیر» سیوطی و برخی دیگر فقط در «کنز العمال» متقی هندی یافت شدند. برخی روایات با کمی تفاوت لفظی در منابع دیگر نقل شده‌اند. در این پایان نامه، سی و هشت واژه‌ی غریب، از میان واژگان احادیث، شرح داده شد.

معرفت از نگاه ملاصدرا امری وجودی و در راستای کمال نفس است. از نگاه وی غایت معرفت، خداگونه شدن و فهم اسماء و صفات الهی بواسطه علم حضوری است.با این تبیین از معرفت، جایگاه وحی و شهود در کنار عقل و استدلال مشخص گشته و مثلث سه ضلعی عقل، وحی و قلب، که معرفت از نگاه صدرا مبتنی بر آناست، ترسیم می گردد. قلب مرتبه ای از نفس است که به دلیل ساختار تکوینی خود، حالتی عرشی و برزخ گونه دارد، لذا متناسب با عالم مثال بوده و می تواند مدرَکات مثالی از جمله وحی و الهام را دریافت نماید. . ملاصدرا لزوم وجود طهارت قلبی را نه تنها ملاک و مقدمه برای دریافت وحی، که مقدمه ای برای فهم آیات وحی می داند. لذا بیان می کند که اگر قلب دور از پلیدی های معاصی و ظنون و اوهام فاسده باشد می تواند به دلیل سنخیتی که با عالم مثال دارد، از این عالم کسب فیض نموده و الهامات رحمانی بر قلب افاضه گردد. از این رو ملاصدرا همواره پیش از ورود به مباحث نظری و فهم بسیاری از امور علوی، خواننده را به کسب طهارت قلبی دعوت می کند. طهارت قلبی ای که از نگاه وی تنها از مجرای عمل به شریعت مقدس اسلام حاصل می شود.

آب این عنصر حیات بخش و رحمت بی پایان ازلی، همواره در بین مردم دارای ارزش، تقدس و اهمیت بوده است. زندگی وابسته به آب است و بدون آن حیات مادی و حتی معنوی انسان مفهومی ندارد. در قرآن در ارزش و اهمیت این عنصر گران قدر آمده است: « و من الماء کل شئ حی »آب یکی از چهار عنصر اصلی و از مظاهر مهم طبیعت است که به سبب اهمیت و نقش ارزنده ی آن در حیات طبیعی و بشری، همواره توجه انسانها را به خود جلب کرده و ستایش و پرستش آنان را برانگیخته و در بیشتر ادیان، به خصوص ادیان توحیدی، از جایگاه ویژه ای برخوردار شده است. ایزدان آب، آفرینش و تقدس آن، پدید آمدن چرخه زایش از عنصر ازلی آب، مبنای بسیاری از اساطیر کیهان شناختی ملل اعم از مصر، هند، ایران، آشور ، بابل و یونان و روم است. در اساطیر مصر، هند، آشور و یونان و روم اعتقاد به اقیانوس های آغازین در آغاز آفرینش پیداست. در تاریخ ادیان، آب دربرگیرنده مفهوم زندگی دوباره است زیرا در پی هر نیستی میلادی تازه است و غوطه زدن در آب، رمز رجعت به حالت پیش از شکل پذیری و تجدید حیات کامل و زایشی نو است. زیرا هر غوطه وری برابر با انحلال صورت و استقرار مجدد حالت نا متعین مقدم بر وجود است و خروج از آب، تکرار عمل تجلی صورت در آفرینش کیهان. آب اساس آفرینش بشری و مایه حیات است و در تمام جنبه های زندگی انسان دارای ارزش و جایگاه ویژه است. در روزگاران کهن این عنصر حیاتی نه تنها در زندگی انسان، بلکه در فرهنگ و تاریخ ملت ها نیز نقش گسترده ای داشته است. اینکه هر ملتی در خصوص آب، فرهنگ، آداب و رسوم، باورها، آیین ها ، داستان و جشن های متنوع و خاص خود را دارد بیانگر اهمیت آب در نظام هستی است. در طول تاریخ بشر آب به عنوان یک عنصر مقدس همواره مورد احترام و ستایش قرار گرفته است. ملل مختلف در فرهنگ های خود خدایانی به نام خدایان آب داشته اند که به صورت الهه ها پرستش می شدند و همواره مورد احترام بوده و مردم برای آنان قربانی هدیه می کردند. در هر سرزمینی از جهان، روش های متفاوتی برای تقدیس آب وجود دارد. هندوان رود گنگ، مصریان رود نیل ، کلدانیان رود فرات، یهودیان و مسیحیان رود اردن و اسلام همه آب ها و رودها را مقدس می شمردند. آب معنا و مفهومی بسیار گسترده و عمیق، ریشه ای طولانی و نیز ابعادی جهان شمول دارد که پایگاه آن در فرهنگ و باور انسان ها در همه اعصار، رفیع و عالی است و برابر واژگانی چون خدا، عشق و زندگیمی باشد. از سویی آب جلوه ای از تقدس، آرامش ، زیبایی، غذای جسم و روح، منبع ثروت و قدرت، راهی به سوی سرزمین ها، مرموز و ادراک ناپذیر است، خشم می گیرد و با سیل و توفان همه چیز را نابود می کند. از توفان نوح و سیلاب های ناشی از آن گرفته تا شکافتن دریا برای عبور موسی (ع) و غرق شدن فرعون و سپاهیانش تا سیلاب های مخرب و ویرانگری که هر سال در جهان اتفاق می افتد. این همه در باورهای اساطیری قهر طبیعت و خشم خدایان نسبت به انسان معاصر و گناهکار است. مساله اساسی این است که آب چگونه این روند را طی نمود و از اساطیر تا ادیان و معانی ناویلی مختلف و دیدگاهتجربی امروز ی را بخود گرفت . رساله فوق در چهار فصل نگارش یافته است . در فصل اول به توضیحاتی در زمینه روش کلیات تحقیق و روش انجام آن ، جامعه آماری و حجم نمونه ، پرسش های تحقیق ، فرضیه های آن و...اشاره شده است. در فصل دوم به بررسی نقش آب در فرهنگ ، ادیان و معماری پرداخته شده است . همچنین به ضرب المثل های مرتبط با آب نیز اشاره شده است . در فصل سوم به بررسی نقش تاویلی آب در ادبیات فارسی و عرفان اسلامی پرداخته شده و همراه با ارائه اطلاعات آماری تعدادی از ابیات نیز به عنوان نظیره های آن ذکر گردید.

چگونگی ارتباط میان خداوند با مخلوقات و چگونگی صادر شدن این مخلوقات از جمله مباحث مهمی است که اذهان فلاسفه را به خود مشغول نموده است. نظریه فیض، برای نخستین بار توسط فلوطین مطرح شد و توسط صدرالمتألهین ، به ثمر نشست و در آن تحولات اساسی ای به وجود آورد. نظریه فیض درصدد تبیین جریان پیدایش است که علاوه بر اضافه و صدور معلول، موجد با دارا بودن همه صفات کمالیه خود از ثبات و وحدت برخوردار است و در اثر فیضان درذات او کاستی و کاهشی رخ نمی دهد و در این راه غایت و غرضی جز ذات خود ندارد. صدرالمتألهین براساس قواعد و مبانی حکمت متعالیه خود نظریه فیض را مطرح نموده است. و در قالب این نظریه توانست تصویری از فاعلیت وجودی حضرت حق متعال و چگونگی پیدایش کثرت از واحد و ارتباط عالم با او را ارائه دهد. از نظر او فیض حق به صورت الهی و موجودات مادی که قابلیت و استعداد آن را داشته باشد تعلق می گیرد. و علی رغم وجود وسایط در جریان فیض ، فیض از طریق حق و با علم و اراده و رضای او به مخلوقات تعلق می گیرد و نهایت اینکه او این فیض را با عقاید فلسفی و دینی و عرفان مطابق می داند. کلیدواژه ها: فیض، صدور، کثرت، وحدت، حدوث و قدم.

نام خانوادگی دانشجو: رفیعی راد نام: سوسنعنوان پایان‌نامه: بررسی مفهوم عبودیت در قرآن ومقایسه آن با عرفان اسلامیاستاد راهنما: دکتر اشرف میکائیلیاستاد مشاور: دکتر علی غفاریمقطع‌تحصیلی:کارشناسی ارشدرشته:الهیاتگرایش:عرفان اسلامی دانشگاه:محقق اردبیلیدانشکده: علوم انسانیتاریخ دفاع: 29/6/1393تعدادصفحات:135چکیده: یکی از مسائل مهم بشری در ارتباط با آفرینش و خلقت جهان، رابطه ی انسان با خالق می باشد.این رابطه هم در قرآن و هم در منابع عرفانی اسلام به واژه عبودیت تعبیر و تفسیر شده است. این مفهوم تاثیر آشکاری در زندگی و افکار مسلمانان و مومنان داشته است بطوریکه جلوه های آن را در زندگی زاهدان و عرفای مسلمان می بینیم. عبودیت در قرآن به مفهوم مملوکیت و تسلیم و نهایت درجه ی خضوع در برابر خداوند است و اساس نظام تربیتی پیامبران نیز بر همین اصل است. تسلیم خواست و رضای پروردگار بودن و اینکه انسان در تمام امور به مقتضای مملوکیت و عبودیت خویش رفتار نماید. عبودیت در آیین یهود بر پایه ی اطاعت محض از خداوند و در آیین مسیح بر پایه ی محبت با تمام قلب و جان و خدمت به خلق استوار است. در قرآن کاربردهای متعددی برای عبد آمده است، از جمله: « کاملترین وصف برای انسان کامل» و «اساس اسراء و عروج انسان کامل»، «مختار بودن در بندگی » و از لغات مترادف عَبَدَ به معنای عبادت می توان از خَشَعَ، خَضَعَ و نَسَکَ نام برد. واژه های حوزه ی معنایی عبودیت در قرآن شامل حوزه ی معنایی معبود و عابد می باشد. هدف عبادت در عرفان اسلامی نیز از طریق معرفت به حق از حیث اسماء و مظاهرش و علم به مبداء و معاد و آگاهی به حقایق عالم و چگونگی بازگشت آن حقایق به ذات احدی تعریف می‌شود. این هدف با طی مدارج و مقامات سیر و سلوک و عرفان عملی، مقام به مقام و گام به گام میسر می‌شود، و از این منظر انسان کامل کسی است که به سبب ظرفیتی که در ساختار وجودی اش هست می تواند به مقام حقیقی عبودیت و بندگی برسدکه این امر بر متکی بر هماهنگی میان شریعت و طریقت بوده و بر پایه ی پیروی از شریعت و احکام قرآن صورت می‌گیرد. کلیدواژه‌ها: عبودیت، عرفان، شریعت، طریقت، انسان کامل

آداب و مناسک در رهبانیّت مسیحی و تصوّف اسلامی شباهت هایی دارند. در رهبانیت مسیحی، کتاب قاعده نامه بندیکت به موضوع آدابِ رهبانی پرداخته است.بندیکت قدیس در حدود 480 میلادی در نورسیا ایتالیا متولد شد و در حدود 547 میلادی در شهر مونتکاسینو ایتالیا در گذشت. او بنیانگذار دیرهای متعدّدی در ایتالیاست و همچنین معروف ترین قاعده نامه رهبانیت اثر اوست.این کتاب نسبتاً کوچک از یک مقدمه و 73 باب تشکیل شده است. دستورات این قاعده نامه درباره ساختار، اداره و مدیریت دیر و همچنین درباره حیات روحانی و دنیوی راهبان به مدت 15 قرن معتبر و عملی بوده است.در واقع این کتاب قاعده نامه بندیکت بود که نظام رهبانیت اروپا را قالب ریزی کرد و در نسل های متمادی برای راهبان و راهبه ها مورد احترام بود. در این کتاب به شیخ دیر و سایر مسئولان صومعه توصیه هایی می شود و فضائل اصلی رهبانیت معرفی می گردد، فضائلی از قبیل: اطاعت، سکوت ، تواضع و غیره .اما در تصوّف کتاب های متعدّدی درباره آداب وجود دارد. از جمله کتاب «عوارف المعارف سهروردی». سهروردی از بزرگان مشایخ متصوّفه ایران است که در آغاز تحصیلاتش، به آموختن حکمت و فلسفه و کلام علاقه مند بوده اما سپس به تصوّف و عرفان روی آورد. تأثیر وجود شیخ در نشر و توجیه و تنزیه تصوّف فوق العاده و پر حاصل بود . ایشان در کتاب عوارف المعارف به آداب سیر و سلوک عارفان و سنن و معارف صوفیان پرداخته است. کتاب فوق مشتمل بر یک مقدّمه کوتاه و شصت و سه باب است از جمله ابواب کتاب می توان به عناوین زیر اشاره نمود: منشأ علوم صوفیان، شرح حال صوفیان و اختلاف در طریقت آنان، ماهیّت تصوّف، ادب و جایگاه آن در تصوّف، آداب حضرت الهیّت، آداب و مقدّمات طهارت، آداب خوردن طعام ، آداب پوشیدن لباس ، آداب نوم و ... . در مقایسه آداب این دو طریق صوفیانه می توان موارد زیر را در کنار هم قرار داد. مثلاً تعداد اوراد در هنگام شب زنده داریدر رهبانیّت با آداب نوم در تصوّف، مقدار مناسب غذا در رهبانیّت با اَکل در تصوّف، لباس و کفش برادران در رهبانیّت با خرقه در تصوّف، ایّام صیام و پرهیز در رهبانیّت با آداب صیام و روزه در تصوّف، صومعه، دِیر و کلیسا در رهبانیّت با خانقاه در تصوّف و ... قابل مقایسه می باشد. کلیدواژگان: رهبانیّت مسیحی، بندیکت، قاعده نامه، تصوّف، عوارف المعارف، سهروردی، آداب، مقایسه.

باریک اندیشی در"اصل سخت‌گیری در اثبات جرایم جنسی" به عنوان یکی از تدابیر سیاست جنایی اسلام در مواجهه با چنین جرایمی، از این حقیقت پرده بر می‌دارد که شارع مقدس اسلام در "جرایم حق‌الهی محض" به دنبال اثبات نیست؛ چراکه انسان این خلیفه خدا بر زمین و موجود برتر عالم ماده که بر گل واژه تکریم آراسته شده، دارای صفات و استعدادهای معنوی است که باید در مسیر خلافت و جانشینی خدا آن‌ها را به فعلیت برساند. در واقعاصل سخت‌گیری برای آن است که انسان به آن غایت خود برسد و الّا اگر سهولت در اثبات مقرر می‌شد و با اندک بهانه‌ای آدمی در این جرایم (برخواسته از غریزه سرکش) در معرض مجازات سنگین قرار می‌گرفت، این زمینه را از دست می‌داد و شرافت و کرامتش مخدوش می‌شد. از این رو شارع مقدس با ایجاد این فرصت دوباره برای انسان(توبه)، درصدد توجه دادن آدمی به شرافت و کرامت ذاتی خویش برآمده تا در حرکت او به سوی کمالش مانعی ایجاد نشود و از هدف عالیه‌اش دور نماند. وانگهی، در اسلام چیزی با ارزش‌تر از آبرو و حیثیت برای انسان قرار داده نشده است. قانون‌گذار از ‌یک‌ طرف، برای حفظ حیثیت و کرامت افراد و جلوگیری از نقض حریم انسان (انسان‌سازی) و از طرف دیگر، برای پاک نگه-داشتن حریم جامعه(جامعه‌سازی) به دنبال عدم اثبات چنین جرایمی است تا بدین وسیله از تبانی و توطئه برای اتهام زدن به دیگران جلوگیری کند و با لحاظ این تدبیر احتمال لکه-دارکردن حیثیت افراد را تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد. بر همین اساس می‌توان مدعی شد «اصل سخت‌گیری در اثبات جرایم جنسی» در حقوق کیفری اسلام بر مبنای «کرامت انسانی» و هدف «تحفظ بر کرامت انسانی و صیانت از شرافت افراد» (و در نتیجه تسهیل مسیر رسیدن انسان به غایت خلقتش) تشریع شده است که قانون‌گذار اسلام نحوه دست‌یابی به این هدف را با تعبیه روش‌هایی چون «حفظ حریم خصوصی» و «خود کنترلی» مقرر و معین داشته است. با این حال گستره این سخت‌گیری تا آن‌جاست که پای شاکی خصوصی و حریم عمومی به میان نیاید.

این جزوه گامی است در جهت شناسایی شرک و عوامل بوجود آورنده آن که شامل سه فصل است . فصل اول : در این فصل ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی شرک و سپس انواع شرک با توجه به آیات قرآنی، بیان میشود. فصل دوم: این فصل شامل سه بخش می‌باشد که در بخش الف صفات مشرکین بیان می‌شود و در بخش ب عقاید آنان بررسی می‌گردد و در بخش ج احکام مشرکین توضیح داده می‌شود. فصل سوم : این فصل اختصاص دارد به شبهات گروه وهابی در مورد شرک .

توجیه چگونگی آفرینش جهان درهرملیتی ریشه در دین و باورهای آنان داشته است و پیروان ادیان گوناگون هرکدام برپایه اعتقادات خود به بیان آفرینش جهان و تحلیل آن پرداخته اندو داستان آفرینش باشباهتهای چشمگیری در متون ادیان گوناگون گنجانده شده است و در تمامی ادیان العی وجود یک آفریننده قدرتمند در رأس آفرینش دیده میشود.قبل از پیدایش ادیان نیزبشرماقبل تاریخ معمای خلقت را به وسیله اسطوره های خویش که بنا به نظرالیاده و برخی دیگر همان دین انسان باستانی و نیز زیربنای اعتقادات و ادیان گوناگون میباشد،بازگوکرده و همواره آفرینش را به ایزد یا ایزدانی نسبت داده است؛زیرا این مسأله اهمیت و تأثیربسزایی در اهتقادات و باورهای انسان در طول تاریخ داشته است و علت اینکه در این تحقیق دین اسلام با آیین زرتشتی یکجابررسی شده شباهتهاو هم محوربودن آنهاست.ونیز دلیل پرداختن اسطوره در کنار ادیان الهی این است که اساطیرملل همواره دربردارنده مسائل مربوط به آفرینش اند ودرواقع مهمترین واصلی ترین موضوع اسطوره،چگونگی خلقت جهان وموجودات می باشد که مورد توجه مورخان و مذهب شناسان قرارگرفته شدع است.نتایج به دست آمده از این پژوهش این است که بین داستان آفرینش در قرآن با داستان آفرینش در آیین زرتشتی شباهتهایی در موضوعاتی چون:اعتقاد توحیدی و وجود یک منشأآفرینش،وجوددونوع آفرینش مادی دمعنوی،آفرینش تدریجی جهان در دوره های متوالی،تسبیح و قداست عناصرطبیعی وعناصراربعه،مسأله زمین-مادر، مقام زن،اوصاف پایان جهان و وجود منجی و سوشیانت،زندگی پس ازمرگ و عوالم سه گانه پس ازآن،وجودپل صراط و چینوت و بالاخره رستاخیزی و بازگشت جاودانه نزد خالق وجوددارد و ازجمله تفاوتهای بنیادین میان آنهامواردی است که در قرآن به وضوح و باصراحت تمامآمده است درحالیکه درآیین زرتشتی هیچ اشاره ای به آنها نشده است،قرآن که نور و کتاب مبین است حقایق را به صورت ناب و تاحدممکن صریح و شفاف در دسترس همگان قرارداده،و قرآن همواره ازنابترین و بزرگترین حقایق سخن میگوید ازجمله این موارد:وجودحکمت و فلسفه آفرینش،وجود دستور تکوینی در امرآفرینش،هدفمندی آفرینش،نبود تعطیلی در امر آفرینش،خلافت و جانشینی انسان و هبوط او و وجود عنصرمتعالی ایمان در امرقربانی میباشند.و محوری ترین نتیجه این تحقیق آناست که زنده بودن اساطیر وریشه در واقعیت داشتن آن براحتی از طریق قرآن قابل اثبات است و طبق اعتقاد ما مسلمانان قرآن که حقیقت محض است نه تنها با اسطوره درتضادنیست بلکه شاهدعینی و الهی برای تأیید اسطوره هاست و قرآن هرگز برروی ادیان و اساطیر دیگر ملل خط بطلان نکشیده است و اساطیر در بیشتر موارد با آیات قرآنی مطابقت دارند.